ՄՈՌԱՑԵՔ ՈՒԿՐԱԻՆԱՅԻ ՄԱՍԻՆ. ԱՅՍ ԱՄԵՆԸ ԼՈԿ ԲԻԶՆԵՍ Է
«Գազային հարցը փոխում է միության վերաբերմունքը Ռուսաստանի հանդեպ, բացահայտում է Գերմանիայի եւ Եվրամիության մյուս առաջնորդների իրական շահերը: Ուկրաինական ճգնաժամը կարծես աստիճանաբար անհետանում է: «Նորմանդական քառյակի» հանդիպումից հետո Բեռլինից պարզապես լավատեսություն է ճառագում, խոսվում է ձեռք բերված «զգալի առաջընթացի», «բեկումների» եւ «համախմբման ու երաշխիքների անհրաժեշտության» մասին», գրում է չեխական Literarni noviny պարբերականը:
«Բայց իրադարձությունների նման զարգացումն ակնհայտորեն կապված է Արեւելյան տնտեսական ֆորումի հետ, որը տեղի ունեցավ Վլադիվոստոկում, որտեղ Ռուսաստանն իր եվրոպական գործընկերների հետ կնքեց երեք կարեւոր պայմանագիր: Ձեռք էր բերվել համաձայնություն «Հյուսիսային հոսք-2» գազատարի բաժնեմասերի վերաբերյալ, որը կանցկացվի Ռուսաստանից ուղիղ դեպի Գերմանիա՝ շրջանցելով Ուկրաինան:
Դրան ավելացավ Գազպրոմի եւ ավստրիական OMV ընկերության միջեւ համաձայնագիրը սիբիրյան նավթի հանքավայրեր մուտք գործելու վերաբերյալ, որի դիմաց Գազպրոմը ստացավ բաժնեմաս եվրոպական OMV ծրագրերում: Եվ երրորդ՝ կնքվել էր պայմանագիր Գազպրոմի եւ BASF կոնցեռնի դուստր ընկերության՝ գերմանական Winstershall-ի միջեւ, որի միջոցով գերմանացիները կրկին մասնաբաժին ստացան Սիբիրի նավթահանքերում, իսկ Գազպրոմը դրա դիմաց վերադարձավ Հյուսիսային ծովում նախագծերին եւ լիակատար վերահսկողություն ստացավ Գերմանիայում գազի հանգույցի նկատմամբ (Արեւմտյան Եվրոպայում ամենամեծ ստորգետնյա պահեստավորմամբ):
«Հյուսիսային հոսք-2» նախագծին դեմ արդեն հանդես է եկել Լեհաստանը, որին գազատարը «շրջանցել է»: Չեխիան իր հերթին չի հասկանում, թե ինչպես է հնարավոր ինչ-որ նման բան այն ժամանակ, երբ Բրյուսելն ավելի քան 1,5 տարի ստիպում է ամբողջ Եվրոպային Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցներ կիրառել, իսկ Սլովակիան խոսում է պարզապես «դավաճանության» մասին: «Նրանք մեզ հիմարի տեղ են դնում»,- բացեիբաց հայտարարել է Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտ Ֆիցոն: Փաստն այն է, որ մինչեւ հիմա ռուսական գազը գալիս էր Ուկրաինայով, Սլովակիայով, Չեխիայով, եւ, ըստ էության, ավարտում էր իր ճանապարհը Գերմանիայում: 2019 թվականից «Հյուսիսային հոսք-2»-ը կփոխի կարգը. շղթայի սկզբում կլինի Գերմանիան, ապա Չեխիան, իսկ վերջում՝ Սլովակիան, որն այդպիսով կկորցնի (ի տարբերություն Չեխիայի) տարանցման վճարներից ստացված եկամուտների զգալի մասը:
Մենք ականատեսն ենք այն իրողության, որ արեւմտյան ընկերությունները գերմանական ընկերությունների գլխավորությամբ արդեն ամբողջությամբ անտեսում են հակառուսաստանյան պատժամիջոցները: Նրանք գիտեն, որ Ռուսաստանից էներգետիկ կախվածությունը նվազեցնելու անհրաժեշտության մասին բոլոր հայտարարությունները եղել են լոկ ճարտասանության դատարկ վարժություններ, քանի որ Ռուսաստանի եւ Եվրոպայի փոխադարձ կախվածությունը, ընդհակառակը, խորանում է: Նրանք գիտեն, որ Ռուսաստանը եվրոպական շուկան շատ կարեւոր եւ շահավետ է համարում, էլ չենք խոսում Գերմանիայի հետ ռազմավարական կապի կարեւորության մասին: Բացի այդ, Բրյուսելի՝ ԵՄ տարածքում Գազպրոմի տարածման սահմանափակման բոլոր փորձերը, ինչպես եղավ, օրինակ, «Հարավային հոսք» նախագծի դեպքում, շատ շուտով կմոռացվեն, երբ դա ցանկանան առաջին հերթին հիմնական եվրոպական երկրները, ինչպիսիք են Գերմանիան եւ Ֆրանսիան: Պատժամիջոցների ներկայիս երկարաձգումը կես տարով կոնկրետ ռուսաստանցիների ու ՌԴ կազմակերպությունների նկատմամբ, ըստ երեւույթին, կոչված է օգնել ԵՄ-ին պահպանել դեմքը հասարակության առջեւ:
Այս ամենն Ուկրաինային մղեց հետին պլան: Էստոնիայի նախագահ Թոոմաս Իլվեսը վստահ է, որ Եվրոպան մոռացել է Ուկրաինայի մասին միգրացիոն ճգնաժամի պատճառով, բայց շատ ավելի ճշգրիտ է թվում ամերիկյան Newsweek-ի վերնագիրը՝ «Մոռացեք Ուկրաինայի մասին: Եվրոպան եւ Ռուսաստանը բիզնես ունեն, ինչպես եւ նախկինում»: «Հյուսիսային հոսք-2»-ի հետ Ուկրաինան կկորցնի մեծ գումարներ: Կիեւը խոստովանեց, որ ձմեռային պաշարները բավարար չեն, իսկ հիմա նշում է հակառակը: Այնպես որ, ամենայն հավանականությամբ, հստակություն կմտցնեն առաջին սառնամանիքները: Ի դեպ, գազի հարցում միջոցներ կկորցնի Թուրքիան, որտեղ Գազպրոմը պաշտոնապես «քաղաքական ճգնաժամի» պատճառով դադարեցրել է «Երկնագույն հոսք» նախագիծը:
Ժամանակն աշխատում է Կիեւի դեմ
Կարեւոր են նաեւ իրադարձությունները Դոնբասում: Վլադիվոստոկում «բերքի» ակցիայի հետ մեկտեղ «ապստամբ» Դոնեցկի խորհրդարանից գրեթե միաձայն հեռացվել է Անդրեյ Պուրգինը, ով պատկանում էր «դոնեցկյան» արմատական թեւին եւ ձգտում էր Դոնբասի միացմանը Ռուսաստանին: Նրան փոխարինեց Դենիս Պուշիլինը՝ մարդ, ով թեեւ մոտ է Մոսկվային, սակայն միեւնույն ժամանակ անհրաժեշտության դեպքում ունակ է երկխոսություն վարել Կիեւի հետ եւ անցկացնել ընտրություններ ուկրաինական օրենքի համաձայն: Այլ կերպ ասած, ծայրահեղական Պուրգինը փոխարինվել է այն պահին, երբ 16 ամիսների ընթացքում առաջին անգամ արեւելյան ուկրաինական ճակատում դադարում են մարտերը, ինչը հետագա քաղաքական գործողությունների նախադրյալներ է ստեղծում Մինսկ-2-ի շրջանակներում: Նախատեսվում է, որ «Նորմանդական քառյակը» պետությունների ղեկավարների մակարդակով կհանդիպի Փարիզում հոկտեմբերի 2-ին:
ԱՄՆ-ն «նորմանդական» բանակցությունների մաս չէ, սակայն վերահսկում է իշխանությունը Կիեւում: Պարզ չէ, թե որքանով ուկրաինական ճգնաժամի հարցում կգերակայեն վաշինգտոնյան «բազեները» տեղական «աղավնիների» նկատմամբ, բայց Ուկրաինա է այցելել պետքարտուղարի տեղակալ Վիկտորյա Նուլանդը, որպեսզի հավաստիացնի «կիեւցիներին», որ Ռուսաստանը շարունակում է մնալ նրանց համար ամենամեծ սպառնալիքը, եւ խոստացել է ամերիկյան ֆինանսական օգնություն: Պարզ չէ, թե արդյո՞ք ամերիկյան պլաններում մտնում է նաեւ «փորձված» Միխայիլ Սաակաշվիլիի նշանակումն Ուկրաինայի վարչապետի պաշտոնում, բայց Պետրո Պորոշենկոն, ըստ երեւույթին, կուշտ է մինչեւ կոկորդը համառ վրացուց (վերջերս նա համեմատել էր Ուկրաինայի տնտեսությունն աֆրիկյան Գաբոնի հետ, իսկ Ուկրաինան անվանել էր մի քանի օլիգարխների ԲԲԸ): Պորոշենկոն հայտարարել է, որ Սաակաշվիլին իհարկե կարող է լինել լավ վարչապետ, բայց Վրաստանում:
Կարելի է ենթադրել, որ անկախ «նորմանդական ձեւաչափի» պայմանավորվածությունից եւ Ռուսաստանի ԵՄ գլխավոր երկրների հետ արագ մերձեցումից, Կիեւի ղեկավարությունը կմնա ԱՄՆ-ի ուժեղ ազդեցության տակ հետագա «ռուսական ազդեցության զսպման» համար: Բայց հարցն այն է, թե որքան կարող է այս ռազմավարությունն աշխատել, քանի որ ժամանակն աշխատում է Կիեւի դեմ. գումարի պակասը, քաղաքական անկայունությունը, համատարած կոռուպցիան, բանակի մարտական զրոյական ոգին, քաղաքացիների զրոյական վստահությունը կառավարությանը եւ այլ պետական ինստիտուտներին… այնպես որ, իշխանության ղեկին առանձին «տիկնիկներ» պահելու ձգտումը Միացյալ Նահանգներին ոչինչ չի տա»:
Աղբյուր՝ Literarni noviny
Թարգմ.՝ Տիգրան Գասաբյան
